Podstawowe

[mirekkon]

Witam

masę informacji o podstawach chemii wody oraz regulacji +/- różnych jej czynników
polecam lekturę, może nawet sporo z Was znajdzie odpowiedzi na pytania na które do tej pory nie mogliście znaleźć nigdzie indziej

materiał opracowany przez Kolegę Sebastiana z drobnymi moimi poprawkami linków nie działających zaczerpnięty z: http://www.akwarium.net.pl/forum/woda/p ... czne-wody/

jest zgoda na zamieszczenie tutaj tego materiału przez Administratora i Autora Forum źródłowego


[b:cc9d3da2e0]Podstawowe właściwości chemiczne wody [/b:cc9d3da2e0]


pH - odczyn wody, jego skala wynosi od 0 - 14, przy czym wartość 7.0 oznacza odczyn obojętny, poniżej tej wartości kwaśny, a powyżej zasadowy. Większość ryb akwariowych wymaga wody o 5.5 - 7.5pH, niektóre np. z jezior Tanganika lub Malawi 7.8 - 9.5pH, w przypadku zmian, należy systematycznie kontrolować odczyn i nie dopuścić do przekroczenia wartości granicznych:
poniżej 4 i powyżej 10, które są śmiertelne dla wszystkich ryb. Korygowanie odczynu wody, możemy przeprowadzić w następujący sposób:

- aby obniżyć - dozowanie CO2, filtracja z użyciem torfu, szyszki olchy, liście dębu, preparaty (przed zastosowaniem preparatów należy sprawdzić poziom fosforanów w akwarium, większość z nich zawiera kwas ortofosforowy, a zwiększony poziom fosforanów spowoduje nadmierny rozwój glonów, o wiele lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie kwasu solnego). Przed obniżaniem pH należy ustalić wartość kH, i ewentualnie skorygować do optymalnej granicy, przy której pH jest najbardziej stabilne: 6 - 8`n.

- aby podwyższyć - podniesienie kH (twardości węglanowej), intensywne przewietrzanie zbiornika, preparaty.

gH, kH - twardość wody ogólna (TWO) i węglanowa (TWW), na twardość ogólną wody składa się twardość węglanowa i niewęglanowa, na TWO składają się jony wapnia i magnezu, na TWW jony węglanowe i wodorowęglanowe. W polskiej akwarystyce jednostką twardości jest stopień niemiecki.

1`n twardości ogólnej = 17.8 ppm CaCO3
1`n twardości węglanowej = 21.8 ppm HCO3
W zależności od stopnia twardości wody dzielimy na:

- bardzo miękkie 0 - 5`n twardości ogólnej
- miękkie 5 - 10`n
- średnio twarde 10 - 20`n
- twarde 20 - 30`n
- bardzo twarde pow. 30`n

Większość gatunków ryb możemy hodować w wodzie średnio-twardej i twardej, jednak niektóre wymagają wody miękkiej i taką należy im zapewnić. W przypadku rozmnażania, istotne znaczenie ma też twardość węglanowa.

- aby obniżyć - dodawanie wody destylowanej, demineralizowanej lub RO (Reverse Osmosis - odwrócona osmoza), przepuszczanie przez kationit (najlepiej wodorowy np Filtrax K), gotowanie (tylko TWW).

- aby podwyższyć - umieszczenie kamieni z wapienia, marmuru lub żwir z ich zawartością, żwir koralowy, muszle, dodanie węglanu wapnia - CaCO3

NH3, NH4 - związki amonowe, są wynikiem przemiany białek, występują jako mało szkodliwy jon amonowy (NH4+) w pH poniżej 7, wraz ze wzrostem pH powyżej 7 obok jonów amonowych w wyniku przemiany chemicznej związanej z odczynem pojawia się trujący amoniak (NH3), jego obecność w ilości 2 mg/l jest bardzo niebezpieczna dla ryb, należy również pamiętać, że wraz ze wzrostem pH lub temperatury, rośnie jego zawartość.

- aby obniżyć - częściowo wymienić wodę i intensywnie napowietrzać.

NO2 - azotyny, są efektem przemiany związków amonowych, są szkodliwe dla ryb już od stężenia 0.2 mg/l, powyżej 1.0 mg/l stają się zagrożeniem dla ich życia, a powyżej 2mg/l śmiertelne.

- aby obniżyć - częściowo wymienić wodę i intensywnie napowietrzać.

NO3 - azotany, są końcowym efektem przemiany związków azotowych, mogą również znajdować się w wodzie wodociągowej, najmniej szkodliwe substancje z w/w, są naturalnymi nawozami dla roślin, jednak ich nadmiar wpływa niekorzystnie na rozwój roślin i jest niebezpieczny dla życia ryb. Stopień szkodliwości azotanów wygląda następująco:

5 - 15 mg/l - poziom optymalny
15 - 25 mg/l - wspomagany rozwój glonów
25 - 50 mg/l - warunki dla ryb są jeszcze do akceptowania, następuje rozwój glonów
50 - 100 mg/l - może wpływać niekorzystnie na życie ryb, stagnacja wzrostu roślin, wzmożony rozwój glonów (zaczynają rosnąć sinice), należy wymienić 30-40% wody
pow. 100 mg/l - niebezpieczne dla życia ryb, zahamowanie wzrostu roślin, silny rozwój glonów (między innymi sinic), przy tej wartości azotan może łatwo przekształcić się w silnie trujący azotyn, należy wymienić co najmniej 50% wody.

- aby obniżyć - wymiana wody, więcej roślin zwłaszcza szybkorosnących.

- aby podwyższyć - w akwariach z dobrze rosnącymi roślinami może istnieć potrzeba dodatkowego uzupełniania azotu, można to zrobić dodając KNO3 - azotan potasu (saletra potasowa - do peklowania mięs).

PO4 - fosforany, pełnią ważną rolę w prawidłowym rozwoju roślin, służą do syntezy cukru. Do akwarium dostają się głównie wraz z odchodami ryb i nie zjedzonymi resztkami pokarmu. Ich optymalny poziom mieści się w granicach 0.5 – 1.5 mg/l, powyżej 3 mg/l może nastąpić rozwój glonów.

- aby obniżyć - wymiana wody od 30-50%, w zależności od ilości fosforanów w wodzie.

- aby podwyższyć - jak w przypadku azotanów, przy dobrym wzroście roślin może być potrzebne dodatkowe uzupełnianie fosforu, najlepszą jego formą jest KH2PO4 - diwodorofosforan potasu i K2HPO4 - wodorofosforan dipotasu.

CO2 - dwutlenek węgla, jest źródłem węgla niezbędnego dla roślin w procesie fotosyntezy, może również służyć do obniżania wartości pH, jego optymalna zawartość w wodzie wynosi 20 - 25 mg/l. W zbiornikach o mocy oświetlenia do 0.5W/l zazwyczaj nie ma konieczności dodatkowego podawania CO2, przy większej należy już wziąć taką możliwość pod uwagę.

- aby obniżyć - zwiększyć ruch wody w akwarium np poprzez dodatkowe napowietrzanie.

- aby podwyższyć - rozpocząć podawanie CO2, wykorzystując reaktor drożdżowy (tzw. bimbrownia) lub butlę wysokociśnieniową, a jeśli już nawozimy i zawartość dwutlenku nadal jest nie wystarczająca należy zmniejszyć straty CO2 spowodowane zbyt dużym ruchem wody i zwiększyć skuteczność rozpuszczania.

Aby zapobiec nadmiernemu gromadzeniu się związków tj NH3, NH4, NO2, NO3 i PO4, należy dokonywać systematycznych podmian wody, nie przekarmiać ryb i trzymać obsadę proporcjonalną do pojemności zbiornika, kontrolować za pomocą testów wartości w/w związków, gdyż mają one bezpośrednie znaczenie dla zdrowia i prawidłowego rozwoju ryb oraz roślin, uważnie obserwować akwarium i w przypadku pojawienia się niepokojących objawów w porę i właściwie reagować. Zwłaszcza przy nawożeniu CO2, należy zachować szczególną ostrożność i kontrolować wartości takich parametrów jak pH i TWW (zbyt duże skoki pH są niebezpieczne dla życia ryb, natomiast znając wartość pH i TWW możemy określić zawartość CO2 w wodzie.
Jeśli zdecydowaliście się na akwarium poświęćcie mu trochę czasu i dołóżcie starań, aby zapewnić swoim podopiecznym jak najlepsze warunki.

[b:cc9d3da2e0]Krótkie wyjaśnienie podstaw zmieniania parametrów wody[/b:cc9d3da2e0]:

Jak zmienić pH?

Tabela do obliczania optymalnej zawartości CO2 w wodzie:

http://www.mirekkon.pl/IMGCO2/CO2.gif

Tabela ta pozwala na obliczenie zawartości CO2 w wodzie na podstawie wyników testów na kH (TWW) i pH.

Ale nie tylko to...

Zielony zakres tej tabeli pokazuje nam "optymalny" stosunek pH/kH i CO2. Niektórzy akwaryści myślą na początku, że przez samo podawanie CO2 do wody w akwarium można zmniejszyć pH do pożądanej wartości. Tak jednak nie jest - przynajmniej nie całkiem. Zakładając, że pH jest wartością, którą chcemy dopasować do naszych potrzeb, podstawą jest przygotowanie wody o odpowiedniej twardości węglanowej (kH). Dopiero wtedy, poprzez podniesienie zawartości CO2 do optymalnego poziomu uzyskamy pożądane pH.

Jak się dowiedzieć, jaka powinna byc TWW (kH) dla takiego pH, jakie chcę mieć?
Proste! Wszytko można odczytać z pow. tabelki.

Przykład:
Chcemy mieć np. pH=7,0
Szukamy w górnej linijce tabelki pH 7,0. Jedziemy od tego miejsca palcem pionowo w dół. aż do zielonego zakresu i odczytujemy wartości w tym zielonym zakresie.
Dla pH=7,0 jest to od 16 do 35 mg CO2/litr wody.
Następnie robimy palcem poziomą linie od najniższej i od najwyższej "zielonej" wartości na lewo i odczytujemy podaną tam TWW (kH)
Dla 16 odczytujemy kH=5°d; dla 35 kH=11°d (stopnie niemieckie).
To znaczy, że aby mieć wodę o pH=7,0 powinniśmy mieć pierw twardość węglanowa (kH) od 5° do 11°dkH.
Dopiero potem, przez dodanie odpowiedniej ilości CO2. uzyskamy pożądane pH.

podstawy techniki CO2 w akwarium: http://www.mirekkon.pl/co2.htm

Jak obniżyć twardość?

1. Mieszanie wody kranowej z wodą filtrowaną przez filtr odwróconej osmozy (RO)*
Filtr osmotyczny (RO) działa na zasadzie półprzepuszczalnej mebrany. Membrana ta "rozdziela" wodę na wodę niemalże całkowicie zdemineralizowaną (TWW=0°/TWO=0°) i tzw. ścieki. Stosunek ilości czystej wody do ilości ścieków zależy od twardości, ciśnienia i temperatury doprowadzanej do filtra wody i wydajności membrany. Wacha się on najczęściej miedzy 1:3 a 1:5.

Jeżeli znamy twardość wody w kranie i uzyskanej wody RO, możemy mieszać je w takich proporcjach, aby uzyskać pożądaną twardość.
Przykład: Kranówka ma TWW=21°d, woda RO ma TWW=0°d. Mieszając 1/3 kranówki z 2/3 wody RO uzyskujemy wode o TWW=7°

*) Zamiast wody RO można oczywiście używać wody destylowanej, Na dłuższą metę, zwłaszcza przy większych zbiornikach jest to jednak mało opłacalne w porównaniu z zakupem filtra RO.

Przykład:
Masz akwa 112 L, robisz podmianę 25%
Kranówka ma TWO 12°, Ty chcesz TWO 7° / Cena Wody 5,-
Wynik:
Potrzeba 28L wody, w tym 13L RO i 15L kranówki. 52L idzie do ścieków i 50L potrzeba niby, aby przepłukać membranę - czyli razem 130L. Koszt podmiany 0,65 PLN

*) Koszty miesięczne i roczne zakładają, ze podmianę robisz raz na 2 tygodnie. Jak robisz co tydzień, to koszta miesięczne i roczne sa 2x większe!

2. Używanie 100% wody, filtrowanej przez filtr odwróconej osmozy (RO) i dodatek minerałów
Czysta wody RO nie zawiera w optymylnym przypadku żadnych minerałów. Nie jest to dobre ani dla roślin ani dla zwierząt, które miały by w takiej wodzie zyc.
Wiele firm oferuje specjalne preparaty, dla wzbogacenia takiej wody w odpowiednie minerały. Np. Planta Gainer HydroMineral firmy AquaArt.
Na opakowaniu jest opisane, jaka ilość tego preparatu jest potrzebna, aby zminerlizowac wodę i na jaki poziom podniesie to TWW i TWO.

3. Filtracja wody przez kationit
http://www.akwarium.net.pl/forum/index. ... 316.0.html
http://www.akwarium.net.pl/forum/index. ... 413.0.html

4. Stosowanie kwasu solnego
Ważne!!! Kwas solny (HCl) jest jedną z najbardziej niebezpiecznych substancji chemicznych. Nieprawidłowe użycie jest b. niebezpieczne dla zdrowia, życia i środowiska. Grozi poparzeniami, zatruciem, utratą wzroku itp itd. Metodę te powinni stosować jedynie ludzie dorośli z doświadczeniem w obcowaniu z niebezpiecznymi chemikaliami!!!

Dodanie kwasu solnego przede wszystkim zmniejsza kH. Ca(HCO3)2 reaguje z HCl i powstaje CO2, H2O i CaCl2.
Chlorek powoduje lekkie zasolenie wody i wzrost przewód. elektr. (spadek o 1°kH = wzrost o 11microS/cm), a CO2 powoduje gwałtowny spadek pH.
Nie jest to niebezpieczne dla ryb jeśli jest robione przed dodaniem wody do akwa i tak, aby cały kwas wszedł w reakcje.

Kwas należy dodawać stopniowo małymi ilościami i po każdym dodaniu mierzyć kH (TWW). Dopóki kH jest wyraźnie wykrywalne, możemy wychodzić z założenia. że cały dodany kwas wszedł w reakcję chemiczną,

UWAGA!!! Podczas stosowania CO2 i pomiaru za pomocą sondy poziomu PH nie można stosować kwasu ani żadnej chemii obniżającej PH, gdyż wpływa ona na pomiar fałszując wynik odczytu z sondy PH !!!! PAMIĘTAJCIE O TYM!

Interesująca dyskusja:
http://www.akwarium.net.pl/forum/index. ... 009.0.html

5. Stosowanie naturalnych środków jak torf, korzenie, szyszki, liście itp
Do trwałej zmiany parametrów wody środki te są raczej mało wydajne i ich efekty sa trudne do kontrolowania. Zastosowanie torfu jako wkładu filtracyjnego przynosi jednak wiele zalet przy hodowli ryb tropikalnych, które potrzebują wodę kwaśną do neutralnej. Z torfu uwalniane są kwasy humusowe, herbaciano-brązowe kwasy fulwenowe (efekt czarnej wody), nieocenione pierwiastki śladowe i inne składniki naturalne. Filtracja przez torf obniża twardość węglanową i całkowitą. Prowadzi to najczęściej do lekkiego spadku pH. Podobnie jest z korzeniami. szyszkami itp.

Proszę również zwracać uwagę na dawki specyfików aby nie przesadzić z żadnym z nich, stosując zasadę lepiej mniej a częściej niż "pół wiadra" na tydzień

tu opisałem porady praktyczne: http://www.mirekkon.pl/porady.htm